Van Onderwijsvisie naar gebouwDe verbouwing van de AnneFrankschool betreft het technisch upgraden van een gebouw aan de eisen van deze tijd en is deels een verbouwing of re-shuffeling. Omdat de bestaande school onderdeel is van het naoorlogs erfgoed binnen de gemeente Apeldoorn zijn vooraf in samenwerking met de cultuurhistorische adviescommissie de uitgangspunten vastgelegd. Hoewel dit, in beginsel, vooral belemmeringen leken voor een goede implementatie van de onderwijskundige visie is het tegenovergestelde waarheid gebleken. Toekomstbestendigheid en verbondenheidJuist door de oude uitgangspunten nieuw leven in te blazen en de huidige visie op onderwijs hiermee in verband te brengen is de verbouwing niet alleen een vertaalslag van een moderne kijk op onderwijs geworden, maar blijft het verband houden met het verleden. Zo is niet alleen het gebouw aan de onderwijsvisie aangepast maar heeft het gebouw op haar beurt ook deze visie gevormd. De twee oorspronkelijke gebouwen dateren uit 1970 en zijn ontworpen en gebouwd volgens het paviljoen- en halprincipe. Hierbij werden diverse lokalen, de paviljoens, in verschillende richtingen aan elkaar geschakeld middels een centrale hal. In de loop der tijd bleek echter meer nevenruimte noodzakelijk om goed onderwijs te kunnen blijven geven. Dit ging veelal ten koste van de centrale ruimte waarin diverse kleine kantoren zijn gebouwd. Omdat onderwijs allang niet meer louter klassikaal plaatsvindt zijn de verbouwplannen aangegrepen om juist ook buiten de groepen te kunnen samenwerken en het oorspronkelijke concept van licht lucht en ruimte, met een moderne inslag, terug in het gebouw te brengen. Zo is de centrale hal groter gemaakt om beter te voorzien in de behoefte samen aan opdrachten te kunnen werken, maar tevens voldoende (zit)plaats te bieden aan kinderen met ouders tijdens vieringen, maar tevens een plek voor ontmoeting en ontvangst. Op deze wijze heeft de school haar hart weer terug gekregen. Ook zijn er diverse vrij indeelbare ruimten gemaakt om plaats te kunnen beiden aan andere partijen dan de school zelf. Zo is een van de kleuterlokalen momenteel in gebruikt door Buiten Schoolse Opvang het Kindercentrum en is sprake van het gemeenschappelijk betrekken van diverse ruimten als; pantry’s, toiletten, bergingen en verschillende technische ruimten en voorzieningen. ProcesVan buitenaf zijn op het ontwerp –en bouwproces tal van facetten van invloed geweest. Zo zijn er diverse duurzaamheidsonderzoeken opgesteld om te kunnen bepalen waar, op gebied van energiezuinigheid, winst kon worden behaald. Zo is bij de start van het project voor alle participanten duidelijk aan welke onderdelen wel of geen aandacht zal worden besteed. In nauwe afstemming met de afdeling cultuurhistorie zijn de voorwaarden voor kwalitatief goed onderwijs besproken en heeft afstemming plaatsgevonden welke ingrepen wel of niet wenselijk zijn. Op deze wijze is voor diverse belanghebbenden het maximale resultaat behaald hetgeen de kwaliteit van het totaal eveneens omhoog brengt. Bij een dergelijk project is het geen kwestie van het uitrollen en vertalen van de onderwijskundige visie. Gebleken is dat door de invloeden van ‘buitenaf’ serieus te nemen in alle fasen van het project de uiteindelijke kwaliteit hoger ligt dan aanvankelijk kon worden ingeschat.
Gebruikerservaringen
Schoolleider: In het gebouw is alles aanwezig om goed onderwijs te geven. Door de “kijkvensters” is er een verbintenis met de centrale ruimtes. Er is contact vanuit het klaslokaal met groepen leerlingen die in de centrale ruimtes in het kader van coöperatief werken of zelfstandig aan het werk zijn. Leerkracht: het concept van Philips lighting stelt je als leerkracht in staat om bepaalde sferen op te roepen in het lokaal, zoals “rust”, “concentratie”, “activiteit”. Dat licht van invloed is op je gemoedsrust is voor mij duidelijk. Leuk dat wij dit concept kunnen toepassen in ons dagelijks onderwijs. Leerling groep 8: Onze school is van buiten oud, maar van binnen nieuw! Het is een fijne school waar je goed kan werken, maar waar ook ruimte is om samen te lachen en te spelen! Wij hebben veel computers en interactive schoolborden en een kunstwerk op de muur binnen én buiten!
Leerpunten opdrachtgeverschap
Duidelijk de verbintenis zoeken tussen onderwijsconcept en ontwerp. Niet schromen om tijdens het bouwproces aanpassingen te verwezenlijken die dit uitgangspunt ten goede komen. Zoek een architect die ervaring heeft met het bouwen van scholen. Ook dit keer hebben wij dankbaar gebruik gemaakt van de ervaring van VOM uit Duiven en heeft dit geresulteerd in een prachtige basis school met alle voorzieningen. Het gebouw voldoet aan alle verwachtingen. Door bezuinigingen bij de Gemeente zijn wij er niet in geslaagd om het hoogste ambitie niveau als het gaat om duurzaam (ver)bouwen te verwezenlijken. Desondanks hebben wij een aanzienlijke besparing weten te realiseren op de exploitatie kosten van het schoolgebouw.
Gebouwprestaties
Onderwerp
Aandachtspunt ontwerp
Ervaring dagelijks gebruik
Luchtkwaliteit
Heel belangrijk
Zeer tevreden
Thermisch comfort
Heel belangrijk
Tevreden
Visueel comfort
Heel belangrijk
Zeer tevreden
Akoestisch comfort
Belangrijk
Zeer tevreden
Materialisatie
Belangrijk
Zeer tevreden
Energieprestatie
Neutraal
Tevreden
ICT
Belangrijk
Zeer tevreden
Flexibiliteit
Belangrijk
Zeer tevreden
Uitbreidbaarheid
Neutraal
Zeer tevreden
Toegankelijkheid
Belangrijk
Zeer tevreden
Multifunctioneel (medegebruik van ruimten)
Heel belangrijk
Zeer tevreden
Exploitatiekosten
Belangrijk
Tevreden
behoud van gevelbeeld vanwege bijna monumentenstatus
Heel belangrijk
Zeer tevreden
Toelichting per thema
Luchtkwaliteit
co2 gestuurde ventilatie
Thermisch comfort
radiatoren
Visueel comfort
schoolvision verlichtingssysteem
Akoestisch comfort
wand- en plafondafwerking
Materialisatie
duurzaam en neutraal voor visuele rust (accent kleuren de 'ruimte' geven)
Energieprestatie
aanzienlijke verbetering t.o.v. bestaand
ICT
pc/laptops in centrale ruimten, interactieve schoolborden in de lokalen
Flexibiliteit
ruimtes flexibel inzetbaar, centrale ruimtes zijn voor meerdere doelen inzetbaar
Uitbreidbaarheid
bestemmingsplan en alle mogelijke uitzonderingen zijn optimaal benut
Toegankelijkheid
rolstoel toegankelijk binnen de bouwbesluit normen
Multifunctioneel (medegebruik van ruimten)
centrale ruimtes voor meerdere functies geschikt.
Exploitatiekosten
aanzienlijke besparing op energiekosten, onderhoudsarme materialen toegepast.
behoud van gevelbeeld vanwege bijna monumentenstatus
kozijnprofiel moest beantwoorden aan het behoud van oude gevelbeeld waarin stalen stoelprofielen zijn gebruikt.
