Projectgegevens

Opdrachtgever Stichting VO Amsterdam Zuid
Onderwijssoort voortgezet onderwijs
Project nieuwbouw en verbouw
Fotografie Marcel van der Burg, Fedde de Weert

Omvang en activiteiten

Aantal leerlingen (huidig/maximaal) 800 / 750
BVO (nieuwbouw/verbouw) 3.750 m2 bvo / 4.350 m2 bvo
Aantal m2 bvo voor onderwijs -
Aantal m2 bvo voor overige activiteiten -
Overige activiteiten -
Medegebruikers van het gebouw -

Data

Jaartal 1e initiatief tot project 2002
Datum bouwkundige oplevering 31-08-2011
Ingebruikname project 05-09-2011

Energieprestatie

Energieprestatiecoëficient (EPC) Opgave niet mogelijk i.v.m. open verbinding tussen nieuw- en oudbouw. Zowel nieuw- als oudbouw krijgen het energielabel A.

Bouwpartners

Architectenbureau LEVS architecten Amsterdam
Overige ontwerpers en adviseurs Constructie: Bouwadviesbureau Strackee AmsterdamBouwfysica: Cauberg-Huygen Raadgevende Ingenieurs AmsterdamInstallatie: Sinis Berkel-Enschot, Galjema Technisch Adviesbureau DelftJuridisch advies: Nieuwenhuijsen Grapperhaus en Baggen Amsterdam
Aannemer(s) Bouwkundig: Bouwbedrijf M.J. de Nijs & Zonen WarmenhuizenInstallatie: Cofely Zaandam, Homij NieuwegeinInterieur: Schalkwijk Haarlem

Financiën

In euro's, incl. BTW
Investeringsbudget onderwijs € 16.213.750
Type aanvullend bedrag door stadsdeel Amsterdam Zuid
Bedrag € 595.000
Aangewend voor Ondergrondse fietsenstalling
Type aanvullend bedrag extra investering DMO
Bedrag € 1.041.250
Aangewend voor Ondergronds bouwen van de gymzaal, verplaatsen van monumentale bomen, procedurekosten
Type aanvullend bedrag door bestuur Stichting VO Amsterdam Zuid
Bedrag € 238.000
Aangewend voor Realisatie WKO installatie
Totale stichtingskosten € 18.088.000

Motivatie

Door een tekort aan plaatsen moest de school groeien van 500 naar 750 leerlingen. Na renovatie en uitbreiding van het jaren 50 monument is de school in oppervlakte verdubbeld, heeft op 8m diepte een gymzaal en grote fietsenkelders gekregen en staat als nieuw ensemble weer open en toegankelijk in de wijk. VAN ONDERWIJSVISIE NAAR GEBOUW Het moest een school worden waar idealen gerealiseerd kunnen worden. De kernwoorden waren: uitdagen, excelleren en inspireren. Om die reden is het Ignatius overgestapt op het 70 minuten rooster voor het ‘actieve leren’ waarbinnen verschillende werkvormen mogelijk zijn: klassikaal, individueel en in groepen. Vakken zijn integraal onderdeel van een cluster. Er moest ruimte gecreëerd worden voor kruisbestuiving tussen aangrenzende disciplines. En ook ruimte voor nieuwe ontwikkelingen, media en middelen, ruimte om door te groeien als dat nodig is. Op basis van deze opvattingen ontstond in samenwerking met de architect het idee voor lokalen die met grote glazen schuifpuien bij tussenliggende studieplekken konden worden getrokken. Voor de docenten werden aparte, gezamenlijk te gebruiken werk- en overlegruimten gecreëerd midden tussen de lokalen en werkplekken van de leerlingen.TOEKOMSTBESTENDIGHEID De school wilde een duurzaam gebouw dat tot in de puntjes voldeed en toekomst-proof was. Het ontwerp als geheel is in alle opzichten duurzaam. Dat zit hem in de eerste plaats in het hergebruik van het hele terrein, met behoud en hoogwaardige renovatie van het oude schoolgebouw (o.a. dubbel glas in de originele stalen kozijnen), driedubbel grondgebruik en de zeer flexibele indeling van het gebouw. Er zijn duurzame en onderhoudsvriendelijke materialen toegepast. Het hemelwater wordt via open goten opgevangen en geïnfiltreerd. Er is een innovatief lichtconcept ontwikkeld en energiebesparende installaties gemaakt voor o.a. een WKO gekoppeld aan vloerverwarming en –koeling en een ventilatiesysteem met WTW en CO2-meters die de luchttoe- en -afvoer automatisch regelen. Zowel de oud- als de nieuwbouw krijgen het energielabel A met als resultaat dat het energieverbruik/m² gehalveerd is ondanks het extra verbruik voor ventilatie, koeling en extra computers etc.VERBONDENHEID De plek middenin de wijk maakt het mogelijk om de brede maatschappelijke betrokkenheid van de school in daden om te zetten. Zo doen de leerlingen bv een maatschappelijke stage bij het buurthuis en bij het kunstproject ART Zuid 2013. Een ander voorbeeld is dat leerlingen, die te laat komen, ’s ochtends om 8 uur in de omgeving rond de school het zwerfvuil opruimen tot grote tevredenheid van de buurtbewoners. Ook de WKO installatie en het zuinig omgaan met energie maakt deel uit van projecten in de technische vakken.PROCES Zonder de geijkte paden te bewandelen, en dus in eerste instantie zonder grootse verkenningen van adviesbureaus, ging de school samen met de architect als team op eigen kracht te werk. De werkvorm was co-creatie. Belangrijk daarbij was dat school en architect direct samenwerkten met betrokkenen, buurt en school. Het proces van initiatief tot oplevering van het gebouw duurde bijna 9 jaar. Dit was deels het gevolg van de gekozen samenwerkingsvorm en deels van complexe ruimtelijke ordeningsproblemen die bij een uitbreiding van een monument midden in de stad een grote rol spelen. Het nieuwe gebouwenensemble is het resultaat van vallen en opstaan op een zoektocht naar de optimale oplossing. De school en het gebouw hebben door dit proces een groot draagvlak gekregen. Het gebouw is een mooi bewijs van hoe architectuur en gepassioneerd opdrachtgeverschap een belangrijke bijdrage aan de maatschappij kunnen leveren. Het was een samenwerking met veel partijen met soms tegenovergestelde belangen. Maar de gezamenlijke inspanningen en de volle overtuiging van het belang van dit project heeft ervoor gezorgd dat de verouderde en te kleine school niet naar de rand van de stad moest verhuizen, maar het kloppend hart van de wijk is gebleven.

Gebruikerservaringen

Vergeleken met vroeger is alles heel groot, dat is fijn. We hebben nu een eigen gymzaal en overal computers. Die glazen schuifdeuren geven een gevoel van ruimte. Wat ik mooi vind, zijn de bruggen van de oude naar de nieuwe vleugel, de gangen en de mediatheek. Daar is lekker veel kleur. [Jens, leerling klas 2]Het gebouw bevalt ontzettend goed. Er zijn mooie lichte studieruimtes, werkruimtes en lokalen. Die openheid is echt te gek. Je ziet nu hoe vier verschillende klassen de deuren openzetten en gezamenlijk gebruikmaken van de tussenruimte. Ik vind dit een volwassen manier van onderwijs geven. [K. Bogert, docent biologie en X8]We willen onze leerlingen de ruimte geven om het beste uit zichzelf te halen. Met het nieuwe gebouw is die ruimte letterlijk gecreëerd. Mijn droom is dat hier over een paar jaar driekwart van de deuren open staat, dat je leerlingen zowel in het klaslokaal ziet zitten als daarbuiten zelfstandig aan het werk, en dat docenten steeds op zoek zijn naar de samenhang tussen hun vak, dat van een ander en de klassieke oudheid. [Anita Swenneker, rector/opdrachtgever]

Leerpunten opdrachtgeverschap

Als verbeterpunten zou je onder andere het heroverwegen van het PvE gedurende het hele proces kunnen noemen. Dit is vooral tav bijvoorbeeld beamers, smartboards, wifi etc van belang. De afsluitbaarheid van de school los van de aula en dan met eigen toiletten zou verbeterd kunnen worden. Ook de tussentijdse communicatie met docenten was een heikel punt. Van de bij aanvang 75 docenten en ondersteunend personeel was meer dan de helft bij oplevering vervangen of opgevolgd. En geen van de leerlingen van het eerste uur zat toen nog op school. Zelfs de oorspronkelijke rector en opdrachtgever waren er niet meer. Het besef dat het gebouw langer mee gaat en het proces zo lang duurt maakt duidelijk dat er nog scherper universele waarden tov individuele waarden moeten worden vastgelegd. Rector Anita Swenneker zegt hierover: “Het enige echte dieptepunt in de samenwerking was de onrust in het begin, over het overleg met de mensen in de school. Dat leverde spanningen op over en weer. Tip voor schoolleiders-opdrachtgevers in spe: Het is belangrijk om van tevoren afspraken te maken over de rolverdeling. Denk na over op welke stoel je zit en maak dat expliciet. En zoek een architectenbureau dat bereid is méér te doen dan alleen een mooi gebouw te tekenen.”

Gebouwprestaties

Onderwerp Aandachtspunt ontwerp Ervaring dagelijks gebruik
Luchtkwaliteit Heel belangrijk Zeer tevreden
Thermisch comfort Heel belangrijk Tevreden
Visueel comfort Heel belangrijk Zeer tevreden
Akoestisch comfort Belangrijk Tevreden
Materialisatie Heel belangrijk Tevreden
Energieprestatie Heel belangrijk Zeer tevreden
ICT Belangrijk Zeer tevreden
Flexibiliteit Heel belangrijk Zeer tevreden
Uitbreidbaarheid Niet belangrijk Neutraal
Toegankelijkheid Heel belangrijk Zeer tevreden
Multifunctioneel (medegebruik van ruimten) Belangrijk Tevreden
Exploitatiekosten Heel belangrijk Zeer tevreden
- Niet ingevuld Niet ingevuld

Toelichting per thema

Luchtkwaliteit architect: Conform de eisen van een Frisse School, met schakeling middels aanwezigheidsdetectie ivm energieverbruik en onderhoud
Thermisch comfort architect: Vloerverwarming voor verwarming in de winter én koeling in de zomer opdrachtgever: beter in het nieuwe gebouwdeel dan in het oude
Visueel comfort architect: Veel glas, transparantie en grote schuifdeurenopdrachtgever: precies zoals we het bedoeld hebben
Akoestisch comfort opdrachtgever: binnen alle ruimtes een goede akoestiek
Materialisatie architect: Veel onderhoudsbestendige materialen in exterieur (bv baksteen) en interieur (bv MDF lambrisering)opdrachtgever: mooie en duurzame materialen, coating op muren later aangebracht
Energieprestatie architect: Terugkerende kostenposten zijn minimalisiert. De school is in kwaliteit 'verdubbelt' (meer comfort, meer ICT) maar het energieverbruik per vierkantemeter is gehalveerd.
ICT architect: Nieuw onderwijsconcept met smartboards, maar ook volledig wifi voor 750 leerlingenopdrachtgever: bekabeling op goede manier weggewerkt
Flexibiliteit architect: Ruimtelijk en functioneel dubbelgebruik mogelijkopdrachtgever: Grote schuifdeuren naar studieplekken, veel verschillende werkruimtes, mooie scheiding tussen werken en ontspannen
Uitbreidbaarheid opdrachtgever: uitbreidbaarheid is geen onderdeel geweest van plan van eisen, de school kent een bovengrens qua aantal leerlingen
Toegankelijkheid architect: De school heeft een aantal mindervalide leerlingenopdrachtgever: alleen de aula is niet goed bereikbaar met rolstoel
Multifunctioneel (medegebruik van ruimten) architect: Gymzaal, muziekzaal en aula kunnen door de buurt gebruikt wordenopdrachtgever: schuifwand in aula en grote schuifpuien van lokalen naar studieplekken, apart te gebruiken gymzaal (met eigen buiteningang)
Exploitatiekosten architect: Schoonmaak en onderhoud minimaliseren komt ten goede aan het onderhoudsbudgetopdrachtgever: onderhoud + dotatie 27 €/m²
- architect: Onderwijsvisie, buurt & betrokkenheid